Φώτα στη νύχτα τυφλώνουν την καρδιά μου
ήχοι σπασμένοι την άσφαλτο κυλούν
σκόνη καπνίζει πάνω απ’ τα όνειρά μου
μαύρες κορδέλες κρεμάω στα μαλλιά
και πάω για αλλού…
Ταξίδι στο βυθό στη χώρα των ψυχών
θάλασσα σκοτεινή που με φιλοξενεί
σαν φωτεινό νησί μέσα στην κόλαση.
Ταξίδι στο άπειρο στη χώρα των ψυχών
χορεύω θλιβερά στην επιφάνεια
τοπίο σε όνειρα θολά, παράνοια.
Δημήτρης Λάγιος
Αντί άλλου προλόγου, στην εισαγωγή του τρίτου αφιερώματός μας στον αλησμόνητο Δήμο μας και το Μουσικό Ασκηταριό του, επιλέξαμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το κείμενο «Νότες σιωπής για τον Δημήτρη Λάγιο» τού στενού του φίλου, λογοτέχνη Διονύση Σέρρα, το οποίο έγραψε, στις 13 Απρίλιου 1991, δύο μόλις ημέρες μετά το θάνατο του υπέροχου και μοναδικού δημιουργού:
«Νέος έφυγε από τη ζωή ο γνωστός και αγαπητός κ’ έξω από το νησί μας Δημήτρης Λάγιος. Έφυγε απρόσμενα σχεδόν, πριν από την ώρα του, δίχως να προσφέρει όλα όσα είχε τη διάθεση και την ικανότητα να δώσει στους πολυάριθμους φίλους και θαυμαστές του. Η σκληρή και ύπουλη αρρώστια που τον βασάνισε κι ο αναπότρεπτος θάνατός του έκοψαν την ερωτική του ορμή για ζωή και δημιουργία.
Είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα Τα Νέα (Αθήνα, 23- 12- 1989):
«Έχω πρόβλημα με το χρόνο. Δεν έχω με το θάνατο. Ο θάνατος είναι φίλος μου. Ό,τι και να κάνεις στην τέχνη, δε φτάνει ο χρόνος».
Και για το Δημήτρη Λάγιο, το νέο και άξιο Ζακυνθινό, τον ευαίσθητο άνθρωπο, τον ταλαντούχο μουσικό, τον καλοσυνάτο φίλο, τον λυρικό στιχουργό, τον τρυφερό τραγουδιστή, τον δραστήριο και ακάματο δημιουργό, τον τόσο συνεπή με την τέχνη του, τις υποχρεώσεις του και τα «πιστεύω» του, ο χρόνος δεν έφτασε. Του στάθηκε ιδιαίτερα λίγος. Κι όμως, σ’ αυτό το διάστημα που έζησε, φεύγοντας πάνω στην άνοιξη της καλλιτεχνικής του πορείας, στην ακμή του δημιουργικού του οργασμού και στην πιο καλή του ώρα, κατάφερε θαυμαστά να φτάσει σ’ ένα αξιόλογο και αξιοζήλευτο σημείο και να προσφέρει γενναιόδωρα πολλά μουσικά γεννήματα που τιμούν τη δοκιμαζόμενη μετασεισμικά Ζάκυνθο, καθώς είναι προϊόντα έμφυτου και καλλιεργημένου ταλέντου, πολλής γνώσης, μεγάλου αγώνα, σεβασμού και συνέχειας της παράδοσής μας, άμετρης διάθεσης για ποιοτική (όχι ερασιτεχνική και κοινότυπη, εφήμερης διάρκειας) προσφορά και ανάγκης βαθύτερης για έκφραση προσωπικών και διαπροσωπικών θέσεων και στοιχείων, σκέψεων και συναισθημάτων, ονείρων ή οραμάτων […]
Γ. Γρυπάρης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ασκηταριού: «Ο Δήμος ήταν εξαίρετος καλλιτέχνης και δημιουργός»!
Κλείνουν, εφέτος, είκοσι τρία χρόνια από τον πρόωρο χαμό του Δημήτρη Λάγιου. Ενός εξαιρετικού καλλιτέχνη, μουσικοσυνθέτη και δημιουργού, άξιου τέκνου της Ζακύνθου που τόσο την αγάπησε, του οποίου η αξία και τα τραγούδια του πέρασαν τα σύνορα, τόσο της ιδιαιτέρας πατρίδας του, όσο και της Ελλάδας. Έφυγε, όμως, τόσο νωρίς και έχασε η Ζάκυνθος και η Ελλάδα όλα όσα είχε ακόμη να προσφέρει. Είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί του, τουλάχιστον δέκα χρόνια, μετά από δική του πρόσκληση. Κάλεσε και άλλους αξιολογότατους καλλιτέχνες και δημιουργήσαμε, το 1981, το Μουσικό Ασκηταριό και τους τραγουδιστές του.
Παρουσιάσαμε τις δημιουργίες του, τόσο στη Ζάκυνθο (παρουσία και του Οδυσσέα Ελύτη), όσο και εκτός αυτής, όπως στην Αθήνα, την Πάτρα, την Σπάρτη, το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ κ.λπ.
Τον θεωρώ εξαίρετο καλλιτέχνη και δημιουργό που άλλαξε τα μουσικά ακούσματα της Ζακύνθου και, μέσα από τις μουσικές δημιουργίες του και τις εμφανίσεις του και με άλλους συνεργάτες, ανέδειξε πλήθος καλλιτεχνών και τραγουδιστών, οι οποίοι διαπρέπουν, εντός και εκτός Ζακύνθου.
Ήταν φύση ανήσυχη, άτομο συναισθηματικό, με έντονο λυρισμό, αλλά και μελαγχολικός και καρτερικός, πείσμων που πίστευε στις ικανότητές του.
«Γλυκό είν’ το πρόσωπό μας και οι χορδές της φωνής σαΐτες αγγέλων στα Λαϊκά Τραγούδια της Ζάκυνθος», αλλά και «να ονειρεύομαι από το παράθυρο να ταξιδεύω, να μπαίνω μέσα σου να καταστρέφομαι και να πεθαίνω». Δύο αποσπάσματα που αποκαλύπτουν το λυρικό και συνάμα μελαγχολικό χαρακτήρα του.
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί του και να ζήσω ευχάριστες στιγμές. Πάντα θα τον θυμάμαι, με σεβασμό, για τη μεγάλη προσφορά του και τις ικανότητές του, και με αγάπη για τον εξαίρετο χαρακτήρα του.
Νίκος Κεφαλληνός, Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του Ασκηταριού: « Ο Δήμος ήταν αιώνια ερωτευμένος με τη μουσική και τη Ζάκυνθο»!
Με το μεράκι της μουσικής πέρασαν τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια μαζί με εμάς, τους φίλους του, με σερενάδες, στα καντούνια της μετασεισμικής Ζακύνθου, κρυφά από τους καθηγητές του σχολείου, με το φόβο της τιμωρίας, αλλά και τη σιωπηλή ανοχή τους, απολαμβάνοντας και αυτοί τις μελωδίες μας.
Και τα χρόνια περνούσαν, κάνοντας ο καθένας μας πράξη τα όνειρά του, αλλά έχοντας όλοι μας ένα κρυφό κοινό πόθο, την επιστροφή μας στην «Ιθάκη» μας, τη Ζάκυνθο.
Ο Δήμος, έτσι του άρεσε να τον λέμε, πέρασε και τα σύνορα της Ελλάδας, κάνοντας μουσικές σπουδές και στην Αμερική, και περίπου το 1980 επιστρέφει στην «ωραία και μόνη» Ζάκυνθο, μουσικά ώριμος αλλά και πάντα ονειροπόλος. Τότε, μας ξαναβρίσκει, μας μεταφέρει την ανησυχία του για τη Ζακυνθινή λαϊκή μουσική παράδοση (αρέκιες, καντάδες, σερενάδες) που τείνει να σβήσει και ξεκινάμε μια τεράστια προσπάθεια για τη διάσωσή της. Μας μεταδίδει, λοιπόν, τη φλόγα του και με αυτόν οδηγό δημιουργούμε το Μουσικό Ασκηταριό. Και έτσι, με παλιούς και νέους, με άμαξες και βαρκαρόλες, γεμίζει η Ζάκυνθος ξανά μουσικές μελωδίες, αρέκιες, καντάδες, σερενάδες. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό το Ασκηταριό, με μπροστάρη το Δημήτρη, τρέχουμε σε όλη τη Ζάκυνθο, συγκεντρώνουμε, όπου υπάρχουν μουσικά σχήματα, και παρουσιάζουμε τις γιορτές «Λόγου και Τέχνης – Ζακύνθεια», με τραγούδια, χορούς, μαντολινάτες, εικαστικά, λαϊκό θέατρο, μέσα και έξω από το νησί, με τεράστια επιτυχία και πανελλήνια απήχηση.
Το Ασκηταριό συνεχίζει την προσπάθεια του έως το 1985, μέχρι που οι μουσικές ανησυχίες του Δημήτρη δεν είναι δυνατόν να περιοριστούν μόνο στη Ζάκυνθο. Από τότε, αρχίζει, πλέον, η ανοδική μουσική του πορεία, την οποία, δυστυχώς, ανέκοψε ο πρόωρος θάνατός του.
Δ. Συνετός, μέλος των Τραγουδιστάδων του Ασκηταριού: «Χρωστάμε πολλά στον αξέχαστο Δημήτρη»!
Μου φαντάζει σαν να ήταν χθες, και όμως έχουν περάσει τριάντα χρόνια. Μουσικό Ασκηταριό. Παραδοσιακοί χοροί, λαϊκό θέατρο, μουσική. Πρωτοποριακή, για εκείνα τα χρόνια, αντίληψη παραγωγής πολιτισμού και ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς, χάρη στη δημιουργική ικανότητα του αξέχαστου Δημήτρη Λάγιου.
Θεωρώ τον εαυτό μου από τους τυχερούς που έζησα και συμμετείχα σε αυτές τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Αξέχαστες και υπέροχες στιγμές που κουβαλώ μαζί μου μέχρι και σήμερα.
Οι «Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος» είναι, σήμερα, μια συνέχεια του Μουσικού Ασκηταριού και αυτό τα λέει όλα.
Εμείς χρωστάμε πολλά γι’ αυτή τη συνέχεια στον αξέχαστο Δημήτρη Λάγιο.